Локална машына часу

Покля собі пріматор міста приїмать на радніцї Русинів і Руснів-Українцїв, покля ходить на події Русинів і Русинів-Українцїв у своїм містї, покля докінця приїмать у себе репрезентації єдных і другых із іншых держав, най приїмать. Є пріматором міста і є пріматором міста про вшыткых, і кібы за ним пришли домашнї Ескімаци. Но покля ся іде пріматор мішати до народностной політікы і хоче робити даякый народностный екуменізм, котрый не є на місцї, потім є то зле і резултаты ёго роботы не хочу радше ани відїти. Познакомте ся з пріматором Свідника Яном Голодняком.

В єднім із остатніх чісел Піддукляньскых новинок вышла і статя о тім, же у председы Пряшівского самосправного краю Петра Худїка одбыла ся стріча, на котрій, окрем представитрелїв міста Свідник, были участны і орґанізаторы як русиньского фестівалу у Свіднику, так і фестівалу Русинів-Українцíв. Голодняк про новинкы говорить, же тоту стрічу ініціовав він вєдно з віцепріматором Петром Піліпом і ціль той стрічі быв простый – доїднати ся, жебы быв лем єден фестівал, котрый бы робили Русины з Українцями, котры ся крыють під назву Русин-Українець. Голодняк повів і то, же у Худíка тоту стрічу зробили зато, бо він є авторітов, котра має што повісти до окремых фестівалів.

Підкреслю, же як єден, так і другый фестівал є фінанцованый із културы народностных меншын, котра належыть прямо під Уряд влады, зато ся звідам, в чім є в тій области Худíк авторітов? Што мать председа краю з тым, же народностны меншыны собі подають проєкт і, кідь є успішный, дістануть грошы і зроблять собі свою подію? І кідь ся бавиме о авторітах, як раз Петер Худік є тов „авторітов“, за котрого бачованя як председы краю край дотиснув русиньскый Театер Александра Духновіча по довгых роках дати раз в сезонї і єдну пєсу по україньскы, і кідь театер є наш, і не знам собі представити, жебы іншому театру хтось приказав грати єдну пєсу в іншім, чуджім языку і тот театер бы то мусив акцептовати, лем жебы край фінанчно не зруйновав ёго екзістенцію. Тота авторіта теперь вєдно з пріматором Свідника поступають далше і якбач бы хотїли, жебы они повіли, якы фестівалы мають і якы не мають быти.

Пріматор Свідника повів і то, же місто має емінентный інтерес о то, жебы Свідник быв центром і Русинів і Українцїв жыючіх на Словакії. В порядку. Кідь ся хтось голосить ку Українцям і Голодняк хоче, жебы місто было домовом і про нёго, то в порядку. Но што то має зо злучованём фестівалу двох іншых народностей до єдного?! Окрем Русинів і Українцїв у Свіднику жыють і Словаци і Ромове, а може і іншы народности. Істо пріматор міста хоче, жебы там вшыткы были дома. Зато ся звідам, чом не зробити єден фестівал вшыткых народностей, але злучовати ідеме лем културу Русинів і Українцїв? Інше поясніня як то, же пріматор в тім має рядный хаос, і же продовжує в політіцї початій комуністами, значіть Русин і Українець то тото саме, на то не мам. І є то барз смутне.

Ёго арґумент, же іде головно о то, жебы ся не тратили марно грошы, є лем закрыванём досправдовой основы проблему. Як єм спомянув, як єден, так і другый фестівал є фінанцованый із проґраму Култура народностных меншын Уряду влады, значіть найвекшы грошы на тот фестівал ідуть з Братїславы і од спонзорів. Навеце, єден є фінанцованый з грошей русиньской народностной меншыны і другый із україньской. Кідь Голоднякови досправды іде о грошы, потім є ту просте рїшіня. Може підпорити писмо, котре підписали представителї русиньскых орґанізацій і председа Округлого стола Русинів Словеньска, жебы Уряд влады не підпоровав події Союзу Русинів-Українцїв і жадны події, де назва Русин-Українець є, бо такого народа в нас не є. Грошы, котры так зістануть, можуть быти схоснованы реалнов україньсков народностнов меншынов, тадь ту маєме і міґрантів, а не схосновали бы ся тыма, котры далше лем українізують народ русиньскый.

Русиньскы орґанізації бы не мали істо проблем з часу на час дашто зробити вєдно із україньсков орґанізаціёв. Лемже то бы мусила быти україньска орґанізація, котра ся старать о Українцїв і узнавать, же Русины суть окремый народ. Тадь Русины робили події і зо словацькыма орґанізаціями. В тім не є проблем. Покля ся взаємно решпектуєме. Но Русины не можуть робити з орґанізаціёв, котра уж лем в назві поперать екзістенцію окремого русиньского народа. Тадь бы ішли проти самых себе. Не можуть робити з орґанізаціёв, котра доднесь буде о їх языку бісїдовати лем як о діалектї, о них лем як о части україньского народа, не можуть робити з орґанізаціёв, котра буде свій фестівал модеровати по україньскы і говорити, же тоты вшыткы русиньскы співанкы, што на сценї одзвучали і тоты вшыткы крої ітд. далше, то україньска култура. Не стачіть фестівалу дати нову назву, де не буде слово Русин-Українець. Бо проблем є омного глубшый. Співпраца будьякой русиньской орґанізації з Русинами-Українцями бы была самодештрукчна і тота орґанізація бы ся вже не надыхла.

Фестівал є політіка. Хоць ся тому тяжко вірить, але є то так. Вшытко, што робиме в рамках народностного руху, є в даякім смыслї і політіков. Політіков всокочіня і розвитку свого народа. Політіка україньскых фестівалїв з нашым фолкором є політіка українізації. То є неприпустне. Хто бы тому не вірив, най ся лем посмотрить на Українцями вкрадженый фестівал Русинів Лемковины в Ждынї. Лемківска ватра днесь є україньскый контрабанд. Ту бы ся не мали злучовати фестівалы, але скорїше єден у Свіднику зрушыти. Пріматор Свідника най ся стрічать з кым хоче. Є пріматором про вшыткых. Але най не входить до народностной політікы такым способом, же він іде зъєднавати. Жадны іншы дві роздїлны народности бы му на розум не пришло зъєднавати. І кідь хоче входити до такой політікы, най в тім на самый перед має ясно. Іншак будуть резултаты ёго роботы будь катастрофічны, або на сміх.

Лем теперь мі вже є єдно ясне. Покля є пріматор Свідника екуменістом і такым способом рядить і місто, потім тяжко можеме чекати підпору коло здобываня нашого музею у Свіднику до нашых рук. Най жыє свідницькый екуменізм! То є така локална машына часу. З ним ся можеме вернути в часїі і іти навщівити батька Сталіна. Іщі втогды жыв, як ся зачало з таков політіков.

Петро МЕДВІДЬ, Пряшів

(Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радіа lem.fm)