80 років од чертіжняньско-габурьского рольницького бунту

13. марца 2015 прошло 80 років од повстання бідных рольників на Лабірщінї проти екзекуціям. Складну господарьску сітуацію на северовыходї Словакії в часах міджівойновой Чехословацькой републікы рїшыла велика часть жытельства міґраціов за роботов до богатшых реґіонів і країн. Тоты, што зістали, рїшыли часто недостаток фінанцій пожычками, што вело до задовжіня і екзекуціям. Праві оглашены екзекуції матеріалного і нематеріалного маєтку в девятёх довжниках у Борові, Габурї і Чертіжнім были безпосередным імпулзом про взник рольницького бунту. Екзекуції нарядив Окресный суд у Міджілабірцях зробити 13. марца 1935 року.

Екзекуції мали пройти перше в Борові і Габурї. Але жытелї тых сел їх іґноровали і екзекуції были неуспішны. В Чертічнім ся жытелї актівно поставили проти екзекуції у Івана Дімуна. Кідь містны жандарї одвели ёго сына Павла на жандарьску станіцю, жытелї Чертіжного їх напали і Павла Думина ослободили. Екзекуторы зістали в охранї жандарїв і зо села ся дістали в жандарьскім допроводї аж за змерьку. В тот день селяне примусили і далшого екзекутора заставити екзекуцію у Михала Фіґуры.

Події ся скоро радікалізовали і вершыну досягли на другый день, т. є. 14. марца, кідь ку жытелям Чертіжного ся придали і жытелї Габуры і Борова. Бунтарї ся поставили проти містным і призваным посылам жандарїв. Дошло к разным выступам селян і пошкоджіню будовы жандарьской станіцї в Чертіжнім од пометаных каменїв, але і выстрїлів з боку бунтарїв. Прикликаны патролы жандарїв (коло 230 – 240 хлопів), сітуаціов примушены поужыти і збранї, наконець дость скоро бунт задусили і уж 16. марца дошло до арештованя бунтарів. Тых, котрым ся не подарило втечі до околишнїх лїсів і сусїднёй Польщі зарядом були два днї в містній школї у Габурї. Наконець было зажалованых і арештованых в Крайскім арештї в Кошіцях 105 особ (63 із Чертіжного, 29 з Габуры і 13 з Борова).

Події чертічняньско-габурьского бунту мали оголос в цїлій републіцї іщі довго по ёго скінчіню. Інформації о нїм, враховано указаня на злу господарьску сітуацію в реґіонї, были публікованы на сторінках цїлоштатных новинок. О причінах взнику бунту было діскутовано і на уровни цїлоштатного парламенту.