Гробарёви на лопатї

Кідь ся у 2012 р. основав Округлый стіл Русинів Словеньска, коло вшыткой той надії, котру єм до того вкладав, не быв єм ани я на сто процент пересвідченый, ці проба зъєдинити штонайвекше чісло нашых орґанізацій, нашых інштітуцій і нашых актівістів до єдной платформы і конечно зачати робити дашто розумне, што нас може рушати далше допереду, буде успішна. Хотїв єм тому вірити, но певность в тім не была. Знав єм лем єдно: будь ся то подарить, або настане хаос, котрый не поможе нам, як і проти далшій асімілації ай дотеперь продовжовній українізації.

Днесь можу повісти, же ся то подарило. Русины на Словакії были валушны вытворити платформу, котра уж здобыла своє мено, важность, а нелем то. Округлый стіл по два і пів року приходить з тым, што нам вже требало як сіль. Приходить з проґрамом розвитку на далшых 10, може і 20 років, приходить з візіов, котру хоче просаджовати в одношіню ку державі, державным, самосправным орґанам, в одношіню ку школству, просто з документом, котрый має забеспечіти то, жебы ту Русины были і гордо ся ку тому голосили і в далшых ґенераціях. Самособов, зіставать лем на нас і нашых людёх, як то будеме знати тискати, і ці ся ку тому нашы люди наприклад в проблематіці школства будуть голосити.

Як далшый „бонус“, котрым ся будеме годны „похвалити“, буде то, же тота платформа выробила властну пропозіцію Закона о народностных меншынах (доднесь го на Словакії не є), што ся окрем намагань Мадярів на Словакії, не подарило жадній іншій меншыні. І то свідчіть о тім, же Русины на Словакії не суть лем фолклорісты з фестівалів, але же мають і свою інтеліґенцію, котра знать рїшыти і так важны справы, як суть справы леґіслатівы. Но і што є на тім найліпше, то є то, же і кідь собі буде Союз Русинів-Українцїв Словацькой републікы міліон раз повторяти, же сьме лем частёв україньского народа, реалность є така, же мы выступаме зо своїм властным проґрамом як гордый і окремый народ, котрый має свої права і хоче їх штонайвеце хосновати на своє благо.

Сітуація в Польщі є дакус інша. А мож рівно повісти, же гірша. За першый проблем треба брати то, же „братя“ нашых „братів“ зо Союзу Русинів-Українцїв, значіть орґанізація „Об’єднання лемків“ і далшы „тайны“ проукраїньскы орґанізації, нелем же роблять тоту саму політіку як Союз у нас, но нарозділ од Словацькой републікы, в Польщі суть міджі русиньскыма орґанізаціями і їх представителї суть рахованы за представителїв Русинів-Лемків. Намісто того, жебы собі сіли за стіл братів козаків і дїлили ся з нима. О вшытко. Радости, клопоты, но і о тоты грошы.

Кідь єм собі думав, же векшый проблем як тото вже не може прийти, пришла двоїця представителїв за Лемків в сполочній комісії народностных меншын і тоты, уж не в „паритеті“, як то мало быти за часів Гладика і Дуць-Файфер, но в ясній, єдній, якбач обидвома приятій ідеолоґії, ідуть робити даякы „округлы столы“, де бы мали лемківскы орґанізації сидїти вєдно з тыма проукраїньскыма орґанізаціями. Тот, хто не прийде, є властно іщі підлый і мож го тягати по україньскій пресї і писати о ним як о „узурпаторови“ назвы „Лемко“ ці „Русин“.

З того мі выходять два вопросы і єдна конклузія. Першым вопросом є, ці представителї Лемків мають быти представителями Лемків, або їх гробарями по взорі Лемків на Українї і ці то добре лем про проукраїньскы орґанізації, або і про державу. Другым вопросом є то, же што бы русиньскы орґанізації мали вєдно робити з тыма, мож повісти властно, же україньскыма орґанізаціями, за єдным столом. Тадь „мови“ єдной не маме і ниґда мати не будеме і кідь бы мало іти лем о даяку сполочну гостину, то тыж радше зъїме нашу мачанку, як україньскый борщ.

Но і тота конклузія. Покля Русины-Лемкы хотять втечі гробарёви з лопаты, будуть мусити спробовати дашто таке, як сьме спробовали мы у 2012 р. В такім округлім столї, ці народній радї в Польщі, з яснов прорусиньсков візіов, не піде лем о то, жебы робити і дашто розумнїше як гулянкы, но піде і о то, же ся ясно вкаже, хто ся голосить ку окремій ідентічности Русинів. І тото є, нажаль, в Польщі може іщі актуалніше, як перед 25-ма роками.

Петро Медвідь, Пряшів

(Статя была написана як коментарь „Вступне до контроли“ лемківского радіа lem.fm)