Хыбує нам Світова демократічна федерація русиньскых орґанізацій і платформ

Кедь єм прочітав на інтернеті www.lem.fm статю «На трьох делеґатів – 3:1»з пера Демка Трохановского, Боґдана Ґамбаля і Петра Медвідя о 13. Світовім конґресї Русинів у Деві,  відїв єм, же і они суть моцно неспокійны з роботов довгорічных членів Світовой рады Русинів (СРР). То уж є третїй конґрес за собов, де говориме, же не сьме спокійны з роботов СРР а  нияка направа недостатків ся недіє. Зато вырїшыв єм выйти на світ зо своїм давнопланованым жаданём о заложіня Світовой демократічной федерації русиньскых орґанізацій і платформ (СДФРОіП).

Пришов час, коли ся треба рїшыти наступити на высшый і якостнїшый штандарт роботы, як має сучасный Світовый конґрес Русинів (СКР), котрого робота ся нам не любить. Пришов час охабити особны скостнатїлыпогляды вічных і непереможытельных довгодобых членів Світовой рады Русинів (СРР), треба послухати погляды і новых людей, новых інтересуючіх ся о роботу на світовім форумі Русинів, треба конечно отворити ся світу зо своїма проблемами, треба конечно комуніковати зо світом, жебы обычайны русиньскы люде зачали быти спокійны з діятельством світовой русиньской політікы і конечно, жебы вірили тому, же і Русинам світне на лїпшы часы. На таку важну сполоченску пожадавку мам ай важну причіну.

У 2011 роцї єм быв учасником засїданя Світового конґресу Русинів у Мадярьску, де єм быв членом делеґації за Словацьку асоціацію русиньскых орґанізацій (САРО). За словацькых Русинів на Конґресї были притомны ай представителї Русиньской оброды на Словеньску (РОС). Світовый конґрес вела і репрезентовала Сівтова рада Русинів зложена з представителїв Словакії, Сербії, Україны, Польщі, Мадярії, Хорватії, Чеська, а то было, може, вшытко. Представителї Русинів із США і Канады там не были, бо мали незгоды у поглядахіз членами СРР, зато за себе на Конґрес делеґовли лем особу зо Словакії а представителїв Русинів «Обєдинение Русинов» з Росії неприяли до Конґресу, ай кед там были особно притомны і дали на приятя до Конґресу писомне жаданя. Руськы Русины, подля мене, мали быти прияты, небыло ниякой причіны на одмітнутя їх жаданя быти членом Конґресу Русинів. Знову рїшыли лем застаралы особны погляды довгодобых членів СРР. Жадна демокрація голосованя Конґресу при тім нефунґовала. А скуточно хотїли сьме «Обєдинение Русинов» з Росії за членів Конґресу прияти. Панове зо СРР то недоволили а готово. Форма будованя штруктуры членства Конґресу Русинів уж давно незодповідать реалности і потребам ідеї русиньского народного возроджіня на світовій уровни. Світовый конґрес Русинів ся уж лем знеужывать на пріватны цїлї – главнона турістіку і популізм членів СРР, а нам того не треба.

На Конґресі в Мадярску, аж по схвалїню проґраму єм порозумів, же у веджіню СРР ся загнїздили люде, котрым незалежыть на сполоченьскім вызнамі Конґресу про хосен Русинів світа, але першоряде про них было, жебы они самы особнозостали у функціях СРР. Чом їм на тім так залежало? Бо на Світовім конґресї Русинів у Мадярьску, незнам чом, їднало ся в першім ряді оодсуваня писомной жаданя Конґресу за узнаня Русинів на Українї як самостатной народности. Під веджінём СРР на Конґресї в Мадярску їднало ся о оправдованя антирусиньской народностной політікы україньской влады. Мав єм чутя, же єм на засїданю тзв. Русинів-Українцїв, а не Русинів. Председа СРР на Конґресї в Мадярску недав ани голосовати о тім, жебы быв засланеписмо україньскій владї, жебы узнали Русинів на Українї за самостатну народность. Чом недав голосовати? Были членове СРР застрашованы і боялися таке писмо з Конґресу заслати? Чом нехотїли на Конґресї отворено говорити о недотримуваню прав Русинів на Українї? Чом дошло до розколу Русинів на Словакії, на Українї, а уж то доходить ай в Польщі? Чом не пришли на Конґрес до Мадярска представителї з США і Канады особно? Чом не прияли Русинів з Росії за членів Конґресу? Подля мене, Конґрес у Мадярску, під веджінём тогдышнёй СРР, ся снажыв ослабити світовый русиньскый рух і снажыв ся обернути політічну увагу Русинів на неосновны проблемы. Подля мене то робили умыселно. Зато немають членове СРР мою довіру аниднесь. Потребуєме зміну. Потребуєме зміну нелем в будованю орґанізчной штруктуры світовой платформы Русинів, але треба нам выбрати ай овелё выразнїшы особности на челных постах світовой русиньской політікы як суть сучасны довгорічны членове СРР.

Другов причінов мого рїшіня скликати перше засїданя Світовой демократічной федерації русиньскых орґанізацій і платформ (СДФРОіП) суть слідуючі Конґресы в Ужгородї і в Деві. Конґрес в Ужгородї быв скоро антирусиньского політічного заміряня. Конґрес в Деві про світову репрезентацію і конкретну сполоченьску екзістенцію Русинів уж немать ниякый політічно-сполоченскый вызнам. За найважнїшый пункт русинской світовой політікы на Конґресї членове СРР узнали то, же конечно доволили написати писмо на обрану Русинів на Українї і зробили оцїнїня вызначной особы за роботу на полї популяризації русиньского фолклору ку 80-ій річніцї ёго жывота. Оцїнена особа собі то наісто заслужыла, і я ся припоюю ку ґратулації, а писмо за права Русинів на Українї є робота про двох людей на пів годины, але то не є причіна, чом требало скликати 13. Світовый конґрес Русинів у Деві. Такый безпроґрамовый конґрес быв сполоченьскынепотребный, бо ніч невырїшыв і ніч не пропонуєна хосен Русинів світа. Про довгорічных членів СРР мав Конґрес велике значіня, бо знову остали членами СРР, на шкоду нас вшыткых. Они ся тїшать, а мы плачеме од нещастя. Довгорічны членове СРР у Деві лем собі посунули функцію председы СРР зо Сербії до Мадярії, а веце незробили ніч. Одышов зо СРР старый председа РОС а пришов новый, пришов до членства представитель США і Канады. То основу нашого проблему з членами СРР нерїшыть. Наш проблем із довгорічныма членами СРР є їх тоталітне думаня, їх самолюбость, їх особнабезсмыселна турістіка, їх проґрамова безцїльность, їх неінформованость о важных русиньскых подіях у світї. На Конґресї в Деві довгорічны членове СРР заспали добу і не взяли до увагы важный факт, же на словеньску выникла успішна платформа Округлый стіл Русинів Словакії (ОСРС), же быв вытвореный проґрам розвоя русинской меншыны, якый не має аниСвітовый конґрес Русинів, ани Русины в іншых штатах. О тім проґрамі требало на Конґресї роковати про цїлї світовой русиньской політікы. Не рокували. Русиньска світова політика їх не інтересує, мають власну світову політику. Не взяли до увагы факт, же ОСРС рїшыть світовый русиньскый проблем тзв. Русинів-Українцїв, то бы мала быти робота Світового конґресуРусинів. Незробили на тім полю ніч, бо мають свою власну родинно-протекчну світову політіку. А што проблем світовой русиньской пресы і пропаґанды, а што проблем русинской світовой стратеґії о екзістенції Русинів? Про Конґрес в Деві тото вшытко было велике табу. Довгорічны членове СРР сплять глубокым сном, як в приповідцї о зачарованій прінцезнї.

На Конґресї в Деві не взяли до увагы жадный важный русиньскый світовый проблем. То є сіґнал про довгорічных членів СРР, же є час одыйти з верейной функції в СРР і неробити собі ганьбу а Русинам проблемы. Нам таку неспособну і безпоглядову світову русиньску репрезентацію не треба. Але надаваня на несхопность членів СРР нам в жывотї не поможе, треба дїяти, а не плакати. Подля мене, охабме їх тїшыти ся з функцій у СРР, якы собі на Конґресі выбоёвали, а мы подьме до хосенной роботы, без них. Треба нам найти дашто нове, новый способ орґанізації Русинів і презентації русиньского політічно-народностного жывота на світовій уровни. Подобный припад сьме мали на Словакії з Русиньсков обродов на Словеньску. На Словакії народностну русиньску носталґію і розброї міджі Русинами сьме вырїшыли так, же сьме просто обышли в тім часї неспособне веджіня РОС і заложыли платформу ОСРС, потім в РОС сьме вымінили председу а проблемы Русинів на Словакії ся уж днесь успішно рїшать дале, але уж на новій платформі, яков є ОСРС а РОС ся стала єй хосенным членом. Де владне розум і решпектованя другых поглядів демократічнов формов, неможе быти проблем.

Я пропоную так, обыйдьме подля нас неспособну СРР і нефункчный Світовый конґрес Русинів. Заложме дашто нове і жывотаспоспобне і подьме дале. Пропонуюстворити Світову демократічну федерацію русиньскых орґанізацій і платформ. Най буде зареґістрована на Словакії. Ту бы могла мати повноправне членство кажда русиньска орґанізація, ай платформа, яков є ОСРС, на основі свого жададаня о членство, на основі приложіня свого штатуту, чі орґанізачного порядку і заплачіня членьского. А то бы стачіло. За центер світовой федерації бы єм пороновав місто Пряшів на Словакії. Зато Пряшів, бо в Прешові маютьсвій центер 4 професіоналны русинскы штатны орґанізації, котры мають просторы, а треба з нима важно раховати в орґанізачній роботї русиньской федерації, бо там може мати федерація свою стабілну канцеларню і адресу. Найвеце представителїв за приголошену орґанізацію на засїданю СДФРОіП бы могло быти 5 членів, каждый член най має правоплатный голос. Членів на засїданя СДФРОіП най делеґує членска орґанізація писомно або лем устно. Председом федерації може быти зволеный каждый, хто є членом той федерації, ай кедь не є председом орґанізації, котру у федерації заступує. СДФРОіП бы поступно ся стала наступцём бывшых світовых Конґресїв. Перше засїданя СДФРОіП бы могло быти скликане в Пряшові уж той осени, жебы того року сьме могли подати проєкты світового вызнаму. Скликати тото перше засїданя може хоцьхто, хто має інтерес тот довгодобый русиньскый світовый проблем конечно вырїшыти. Так нечекайме на несподїваня, але дебата о СДФРОіП може быти зачата ай на тій інтернетовій сторінцї і на сторінках русиньской пресы і на найблизшім засїданю ОСРС, де ходить ай Боґдан Ґамбаль, міг бы прийти ай Демко Трохановскый, ай далшы. Незнам меновати вшыткых, о котрых ся можеме оперти при закладаню новой світовой русиньской платформы, але думам собі, же інтересуючіх ся буде дость. Рїшіня і выход із проблему є, лем треба дїяти а проблем буде вырїшеный. Подля мене є то просте, жывотаспособне і хосенне рїшіня.

Ян КAЛИНЯК, Свідник