165 років од народжіня Юлія Ставровского-Попрадова
Минуло 165 років од народжіня Юлія Ставровского-Попрадова – русиньского священика, поета, педаґоґа, етноґрафа, філолоґа і публіцісты російской орьєнтації.
Народив ся 18-го януара 1850 року в Сулинїв пряшівскій области. Отець в Сулинї 30 років учів в школї і служыв в церькви. Чітав і писав многыма языками: по ґрецькы, латиньскы, нїмецькы і так далше. Написав книжку Педаґоґія, быв учітелём з демократічныма прінціпами учіня і выхованя молодых. В такій родинї выріс і формовав свій характер сын Юлій Ставровскый, котрый прияв мено Попрадов. Навчав ся в ґімназіях в Левочі і Пряшові, в Будапештьскій семінарії і на Будапештьскій універзіті. В часї навчаня в Будапештї зачав ся приятелити з Конштатніном Кустодієвом, російскым діпломатом і священиком православной капліцї в передмістю Будапешта, дякуючі котрому познакомив ся з російсков літературов.
В 1875 роцї быв высвяченый на ґрекокатолицького священика. Пішов до службы Богу і народу перше до Орябины, потім робив в канцеларії єпіскопа Пряшівской ґрекокатолицькой єпархії Николая Товта, но не любило ся му там, бо відїв єпіскопову мадярізаторьску політіку. Глядав можность, як одты одыйти і так послухав Адолфа Добряньского і вырїшыв піти до Чертіжного, де в тім часї умер священик Бескид. Дістав ся там в маю 1879-го року. Ту русофілство Юлія Ставровского іщі веце утвердило ся, але він, на роздїл од Добряньского і далшых, не ідеалізовав так царьску Росію, про царя-тірана, за арешты на Сібірї і так далше. Писав то і в поезії. Так не мав в почливости ани Австо-Угорьску монархію. Ёго поезія, писав Федор Ковач, была позначена поезіёв Пушкіна або Лермонтова, втогды модерным патосом, писав проти мадярізації, проти русиньской інтеліґенції, котра раз-два зачала сама мадярізовати народ.
У творчости Ю. Ставровского-Попрадова находять ся лірічны поезії, етноґрафічны нарисы і фолклорны записы. Друковали го втогдышнї підкарпатьскы новинкы і часописы: Світ, Новый світ, Карпат, Листок, але і в угорьскій перідічній пресїі. Продовжуючі традіцію народных будителів старошой ґенерації і він кличе Русинів до того, жебы „навчали самых себе“. Тото ёго пересвідчіня – учіти свій народ, можеме найти в ёго статях присвяченых фолклору і звыкам свого народа: „Очерки изъ Попрадской Руси“, „Сказки изъ Спишской Руси“, „Ярмарка въ одномъ городі вышнаго Спиша“, „Работа со льномъ и полотномъ у спишскихъ русскихъ“ ітд.
Попрадов писав підкарпатьсков варіантов російского языка, хоць за безодкладне условіє про народне возроджіня Русинів поважовав кодіфікацію властного русиньского языка. Написав дакілько языкознательскых статей. Написав напр. „Русскій букваръ“, котрый доднесь не быв публікованый. Міджі неопублікованыма роботами Попрадова треба спомянути і роботу присвячену русиньско-мадярьскым одношіням „Отношеніе венгро-русскихъ къ мадярамъ“ і роботу на тему історії під назвов „Нічто объ образованіи венґро-русскаго народа“. Його історічны роботы присвячены Краснобрідьскому монастырю і селу Черзіжне были выданы по мадярьскы.
Умер в Чертіжнім 27-го марца 1899. Мав лем 49 років.
Петро МЕДВІДЬ, Пряшів